Geneesmiddelenonderzoek: de EU zoekt "pharming"-oplossingen voor belangrijke ziektes

• 2004-07-22

Geneesmiddelenonderzoek: de EU zoekt "pharming"-oplossingen voor belangrijke ziektes

Een team van Europese onderzoekers heeft zich tot doel gesteld de technieken voor het produceren van antilichamen en vaccins op basis van planten te perfectioneren om belangrijke ziektes bij de mens, zoals AIDS, hondsdolheid en tuberculose te voorkomen en te behandelen. Het uiteindelijke doel is geneesmiddelen te produceren op basis van genetisch gemodificeerde gewassen. Pharma-Planta is een consortium van elf Europese landen en Zuid-Afrika dat 12 miljoen euro aan EU-financiering ontvangt om vaccins en andere behandelingen voor belangrijke ziektes als HIV/AIDS, hondsdolheid en TBC te ontwikkelen. Het project staat onder leiding van het Fraunhofer-instituut voor moleculaire biologie en ecologie in Aachen (Duitsland) en de wetenschappelijke coördinatie is in handen van de St George's Hospital Medical School in Londen (Verenigd Koninkrijk). Als alles loopt zoals verhoopt, gaan de klinische test van start in 2009, aan het einde van de financieringsperiode.

"Op Europees niveau wordt vanuit diverse vakgebieden een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen op basis van planten, die mogelijk is dankzij recente doorbraken op het vlak van plantengenetica", verklaarde Philippe Busquin, het lid van de Europese Commissie dat bevoegd is voor onderzoek. "De 39 onderzoeksteams uit heel Europa en Zuid-Afrika, die deskundigen uit diverse vakgebieden, zoals immunologie en plantwetenschappen, omvatten, vormen een veelbelovend consortium op dit complexe, hoogtechnologische gebied".

"Pharming"

"Pharming", de productie van geneesmiddelen op basis van planten, biedt verscheidene voordelen ten opzichte van traditionele werkwijzen. Tegenwoordig worden behandelingen nog ontwikkeld door culturen van cellen of micro-organismen, zoals bacteriën, te kweken. Dit is arbeidsintensief, duur en levert vaak slechts relatief kleine hoeveelheden geneesmiddelen op. Planten daarentegen kunnen goedkoop worden verbouwd, en als ze zodanig worden gemanipuleerd dat ze een gen bevatten dat noodzakelijk is voor een bepaald farmaceutisch product, kunnen ze grote hoeveelheden geneesmiddelen of vaccins opleveren tegen een lage kostprijs.

Eerste concrete toepassingen

Het eerste resultaat van dit geïntegreerde EU-project wordt waarschijnlijk een uit maïs gewonnen antilichaam dat het Aids-virus neutraliseert. Dit antilichaam kan bijvoorbeeld worden verwerkt in een eenvoudig aan te brengen microbicidale zalf die HIV-besmetting voorkomt.

De volgende stap is waarschijnlijk de ontwikkeling van een monoklonaal antilichaam tegen hondsdolheid - een ziekte die in de ontwikkelingslanden nog steeds tot 70 000 doden per jaar veroorzaakt – dat kan worden gebruikt nadat de patiënt met al het virus is besmet.

Controles en procedures

De productie van geneesmiddelen op basis van genetisch gemodificeerde planten moet onder controle staan van meerdere regelgevende instanties, zoals de instanties die het gebruik van genetisch gemodificeerde organismen beheren en de instanties die toezicht houden op de productie van geneesmiddelen. Ook het zoeken naar veilige methodes en productielocaties maakt deel uit van de opdracht van Pharma-Planta.

Het consortium heeft nog niet beslist welke planten het zal gebruiken, maar de meest waarschijnlijke kandidaten zijn maïs, tabak en tomaten. De voorkeur zal worden gegeven aan planten waarvan de zaden voldoende proteïnen bevatten voor de productie van zogenaamde "immunotherapeutische biomoleculen" en die gemakkelijk kunnen worden geoogst.
Zie
http://www.pharma-planta.org
voor nadere informatie over het project en een lijst van de partnerinstellingen.
Zie IP/04/801 voor een recente presentatie van het rapport "De planten van de toekomst", waarin de visie voor de Europese plantenbiotechnologie tot 2025 wordt uiteengezet