Extra inspanning voor de hervestiging van vluchtelingen

• 2009-09-02
• Sociaal beleid Democratie & mensenrechten

Vandaag stelde de Commissie voor een "gemeenschappelijk EU-hervestigingsprogramma" op te zetten. Dit programma beoogt van hervestiging binnen de EU een doeltreffender instrument te maken om vluchtelingen bescherming te bieden, door te zorgen voor een nauwere politieke en praktische samenwerking tussen de EU‑lidstaten. Dit initiatief betreft de hervestiging van vluchtelingen uit derde landen naar een EU‑lidstaat. Onder hervestiging verstaan we de overbrenging van vluchtelingen uit het eerste land van opvang naar een ander land, waar zij een nieuw leven kunnen beginnen en blijvend bescherming vinden. Wereldwijd bevindt de grote meerderheid van de vluchtelingen zich buiten de EU, in ontwikkelingslanden in Azië en Afrika. Terugkeer naar hun land van herkomst is voor de meesten onder hen de voorkeursoptie. Maar voor sommige van deze vluchtelingen, in het bijzonder de meest kwetsbare, is dit geen optie. Hervestiging is voor hen de enige oplossing.

Vicevoorzitter Jacques Barrot, het Commissielid bevoegd voor vrijheid, veiligheid en justitie, verklaarde: "Vandaag zet de Commissie een belangrijke stap om blijk te geven van concrete solidariteit met derde landen die grote aantallen vluchtelingen opvangen".

Wereldwijd bevindt de grote meerderheid van de vluchtelingen zich op plaatsen die ver verwijderd zijn van de EU. Zij zijn te vinden in buurlanden, of in dezelfde regio als hun land van herkomst, in Afrika, Azië of het Midden-Oosten. De gastlanden zijn zelf vaak ontwikkelingslanden, met beperkte middelen, die niet in staat zijn grote aantallen vluchtelingen blijvend op te nemen. Terugkeer naar het land van herkomst is duidelijk de voorkeursoptie voor het grote merendeel van de vluchtelingen waar ook ter wereld. Hervestiging wordt beschouwd als een laatste mogelijkheid, wanneer de vluchteling niet kan terugkeren naar zijn thuisland en evenmin in veiligheid kan blijven in het derde land. Veel van deze vluchtelingen behoren tot de meest kwetsbare categorieën, zoals kinderen, alleenstaande vrouwen met kinderen, getraumatiseerde of zwaar zieke personen.

De Hoge Commissaris voor de vluchtelingen van de Verenigde Naties (UNHCR) schat dat er, alleen al voor 2010, van de circa 10 miljoen vluchtelingen wereldwijd 203.000 vluchtelingen behoefte hebben aan hervestiging. In 2008 hebben staten overal in de wereld aangeboden in totaal circa 65.000 vluchtelingen te hervestigen. Daarvan werden 4.378 vluchtelingen, d.w.z. 6,7 %, hervestigd in een van de EU-landen. Het aantal vluchtelingen dat behoefte heeft aan hervestiging neemt toe zonder dat het aantal plaatsen dat staten beschikbaar stellen evenredig stijgt. Dit tekort zal naar verwachting nog groter worden, tenzij de internationale gemeenschap een gecoördineerde extra inspanning levert.

Hervestiging van vluchtelingen uit derde landen in de EU dient te worden onderscheiden van hervestiging van vluchtelingen uit de ene EU-lidstaat naar de andere om redenen van intra-EU solidariteit, waarvoor de Commissie aparte initiatieven neemt, zoals een specifiek experimenteel project voor de hervestiging van personen die onder internationale bescherming staan, van Malta naar andere lidstaten.

Inhoud van het 'gemeenschappelijke EU-hervestigingsprogramma'

Het is tegen deze achtergrond dat het gemeenschappelijke EU‑hervestigingsprogramma beoogt hervestiging in de EU te ontwikkelen tot een doeltreffender instrument om vluchtelingen bescherming te bieden. Er zijn momenteel 10 lidstaten die jaar na jaar aan hervestiging doen, terwijl sommige andere lidstaten vluchtelingen op ad-hoc basis hervestigen. Al deze hervestigingsactiviteiten vinden plaats zonder veel overleg en coördinatie tussen de EU‑lidstaten.

Het door de Commissie voorgestelde programma voorziet in nauwere politieke en praktische samenwerking tussen de lidstaten, om zo de doeltreffendheid en kostenefficiëntie van hun hervestigingsactiviteiten, en daardoor ook het humanitaire en strategische effect van de hervestiging te vergroten. Het bestaat in een systeem voor het vaststellen van gemeenschappelijke jaarlijkse hervestigingsprioriteiten en in een doeltreffender gebruik van de financiële steun die uit het Europees Vluchtelingenfonds aan de lidstaten wordt verleend.

Diverse activiteiten in verband met het aanwijzen van de vluchtelingen die voor hervestiging in aanmerking komen en hun opvang zullen door de lidstaten gezamenlijk worden verricht en ondersteund worden door het toekomstige Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken. Het blijft de lidstaten vrij staan te beslissen of zij al dan niet aan hervestiging willen doen, en in het bevestigende geval, hoeveel vluchtelingen zij bereid zijn te hervestigen.

Zie de website van vicevoorzitter Barrot voor meer informatie over zijn werkzaamheden:

http://ec.europa.eu/commission_barroso/barrot/welcome/default_en.htm